Músculos humanos segundo un debuxo do anatomista Andreas Vesal (De humani corporis fabrica (1543).

O músculo^[1] (do latín, musculus, diminutivo de mus, "rato"^[2][3][4][5]) é o tecido contráctil do corpo; deriva da capa mesodérmica de células xerminais embrionarias. En conxunto, son cada un dos órganos carnosos que, con súa contractilidade, son os instrumentos inmediatos para producir ou contrarrestar os movementos. O elemento anatómico constitutivo é a fibra muscular, que pode ser lisa ou estriada.^[3] E por musculatura enténdese a agrupación de, ora todos os músculos do corpo, ora os dunha parte concreta do corpo^[6] (por exemplo, a musculatura facial ou a musculatura cervical).

A súa función debe ser o feito de producir movemento de forza que fai posible a locomoción ou o movemento dentro dos órganos internos; os músculos contráense co obxectivo de desprazar ou mover partes do corpo, e transportar substancias no seu interior. En fisioloxía, o músculo é un dos catro tipos de tecidos. Os outros tres son o epitelio, o tecido conxuntivo e o tecido nervioso.^[7]

Moitas das contraccións de músculos realízanse sen unha acción consciente, e son accións precisas para a supervivencia, como o é a contracción do corazón, ou o movemento peristáltico, que fai circular o alimento a través do sistema dixestivo. A contracción consiste na capacidade que teñen os músculos de diminuír de lonxitude nunha das dimensións e aumentala noutras.^[8] A contracción de músculos voluntarios utilízase para mover o corpo, e pódese controlar minuciosamente, como son os movementos do ollo, ou movementos grandes como o do cuadríceps da coxa. O meirande é o glúteo maior (o cal, xunto co glúteo medio e o glúteo menor serven para erguerse e soster a pelve, por movementos do fémur e da coxa).^[9]

Embrioloxía |

Todos os músculos derivan do mesoderma paraxial.^[10] O mesoderma paraxial divídese ó longo do embrión en somitos, que se corresponden coa segmentación do corpo (como se pode observar de maneira obvia na columna vertebral).^[10] Cada somito ten 3 divisións, esclerotoma (que forma vértebras), dermatoma (que forma a pel) e miotoma (que forma os músculos).^[10] O miotoma divídese en dúas seccións, o epímero e o hipómero, para formar músculos epaxiais e hipaxiais, respectivamente.^[10] Nos seres humanos, os músculos epaxiais son só os músculos erector da columna (sacroespinais) e os pequenos músculos intervertebrais, e están innervados polas pólas dorsais dos nervios espiñais.^[10] Todos os outros músculos, incluíndo os das extremidades, son hipaxiais, formados a partir do hipómero e innervados polas pólas ventrais dos nervios espiñais.^[10]

Durante o desenvolvemento, os mioblastoss (células precursoras das fibras musculares) poden permanecer nos somitos para formar os músculos asociados coa columna vertebral ou migrar cara o corpo para formar todos os outros músculos.^[10] A migración dos mioblastos é precedida pola formación de tecido conxuntivo, en xeral formado a partir da somática placa lateral do mesoderma.^[10] Os mioblastos seguen sinais químicas nos lugares axeitados, onde se funden en células alongadas de músculo esquelético.^[10]

Estrutura |

O músculo é un tecido formado por células fusiformes constituídas polo sarcolema, que é a membrana celular e o sarcoplasma que conteñen as organelas, o núcleo celular, mioglobina e un complexo armazón proteico de fibras chamadas actina e miosina cuxa principal propiedade, chamada contractilidade, é a de acurtar a súa lonxitude cando son sometidas a un estímulo químico ou eléctrico. Estas proteínas teñen forma helicoidal ou de hélice, e cando son activadas únense e rotan de forma que producen un acurtamento da fibra. Durante un só movemento existen varios procesos de unión e desunión do conxunto actina-mielina

Tipos de músculos |

Músculos do peito, ombro e brazo

Segundo a natureza |

• Músculo estriado

De natureza estriada e de control voluntario. Forma os músculos esqueléticos do corpo, ou músculos voluntarios.

• Músculo liso

Non contén estrías e é controlada de xeito involuntario. Forma os músculos das paredes do tracto dixestivo, urinario, vasos sanguíneos e o útero: músculos involuntarios ou viscerales.

• Músculo cardíaco

De natureza estriada e de control involuntario. Presente só no corazón.

O corpo humano está formado aproximadamente dun 40% de músculo esquelético e dun 10% de músculo cardíaco e visceral.

Segundo a súa localización |

De acordo coa súa localización, clasifícanse os músculos en dous grandes grupos:

• Músculos cutáneos

Inmediatamente debaixo da pel, teñen as súas insercións na derme.

• Músculos profundos

Estes son os esqueléticos, propiamente: están baixo aponeurose, e as súas insercións son -polo menos unha delas- óseas.

Funcións do músculo |

Un corazón humano onde existen fibras musculares diferenciadas

• Produce movemento.


• Xeran enerxía mecánica pola transformación da enerxía química (biotransformadores).


• Dá estabilidade articular.


• Serve como protección.


• Mantemento da postura.


• É o sentido da postura ou posición no espazo, grazas a terminacións nerviosas incluídas no tecido muscular.


• Información do estado fisiolóxico do corpo, por exemplo un cólico renal provoca contraccións fortes do músculo liso xerando unha forte dor, signo do propio cólico.


• Achegue de calor, pola súa abundante irrigación, pola fricción e polo consumo de enerxía.


• Estimulante dos vasos linfáticos e sanguíneos, por exemplo a contracción dos músculos da perna bombean axudando ó sangue venosa e á linfa a que se dirixan en contra da gravidade durante a marcha.

O músculo é o órgano de maior adaptabilidade, modifica máis que ningún outro órgano tanto o seu contido como a súa forma, dunha atrofia severa pode volver reforzarse en pouco tempo, grazas ó adestramento, do mesmo xeito que co desuso se atrofia conducindo ó músculo a unha diminución de tamaño, forza, ata redución da cantidade de organelas celulares. No músculo esquelético, se se inmobiliza en posición de acurtamento, ó cabo de pouco tempo adáptase á súa nova lonxitude requirindo adestramento a base de estiramentos para volver á súa lonxitude orixinal, ata se se deixa estirado un tempo, pode dar inestabilidade articular pola hiperlaxitud adoptada.

Lista do músculos do corpo humano |

Notas |

Véxase tamén |

Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría:  Músculo

Outros artigos |

• Sistema muscular

Ligazóns externas |

• 
  "Human Muscle Tutorial - páxina web interactiva con fotos e gráficos dos músculos do corpo humano co seu nome en latín" (en inglés). Arquivado dende o orixinal o 21 de febreiro de 1998. Consultado o 05 de outubro de 2018. 
  


• 
  "Os músculos do corpo humano en táboas" (en alemán).