Coordenadas: 43°2′24″N 8°16′38″O / 43.04000, -8.27722

Frades
Ponte Carreira.
Situación
Xentilicio[1]	fradense
Xeografía
Provincia	Provincia da Coruña
Comarca	Comarca de Ordes
Poboación	2.385 hab. (2018)
Área	81,7 km²
Densidade	29,19 hab./km²
Entidades de poboación	12 parroquias
Capital do concello	Cimadevila
Política (2015)
Alcalde	Roberto Rey Martínez (PPdeG)
Concelleiros	BNG: 3 PPdeG: 8
Eleccións municipais en Frades
Uso do galego[2] (2011)
Galegofalantes	87,86%
Na rede
concellodefrades.es
alcaldia@frades.dicoruna.es
v c e

Frades (do latín fratres, irmáns, seguramente monxes, freires dunha congregación relixiosa) é un concello da provincia da Coruña, pertencente á comarca de Ordes.

Demografía |

Segundo o INE en 2014 tiña 2485 habitantes (2706 no 2009, 2841 no 2006, 2871 no 2005, 2920 no 2004, 2975 en 2003). O seu xentilicio (véxase no Galizionario) é «fradense».

Xeografía |

O concello ten 81,7 km², e abrangue 12 parroquias e 138 entidades de poboación. Limita ao norte con Mesía, ao sur con Arzúa, O Pino e Oroso, ao leste con Boimorto e ao oeste con Ordes. A capital está en San Amaro, e o maior núcleo de poboación é Ponte Carreira, na parroquia de Gafoi, á beira do río Tambre. Está a 33 km de Santiago de Compostela, sendo lugar de paso entre a capital galega e Sobrado dos Monxes.

Ten un relevo suave con altitudes entre os 441 m cara ao norte, e os 280 ao sueste, cara ao río Tambre. O río Samo, afluente do anterior, fai de fronteira con Ordes. Outros cursos menores son o Maruzo, o Gaiteiro, o Mostás e o Pío. Ten clima oceánico, con máis de 1400 mm de precipitacións anuais e unha temperatura media de 12 ºC.

Historia |

No antigo réxime pertencía á provincia de Santiago de Compostela, estando o territorio dividido nas xurisdicións de Mesía e Folgoso, esta última baixo tutela do condado de Altamira.

Patrimonio |

Patrimonio civil |

O pazo de San Martiño de Galegos é renacentista, do século XVII. Nel hospedáronse o 15 de abril de 1690 Mariana de Neoburgo e mailo seu irmán. Tras chegaren en barco desde Flandres a Mugardos, pasaron pola Coruña e Compostela para seguir en dirección á corte de Madrid. En agradecemento pola pousada, o rei Carlos II de España (esposo de Mariana) concedeu aos propietarios do pazo o dereito de ser pechado con cadea. No lintel hai unha inscrición ao respecto, co seguinte texto: En 15 de Abril de 1690 durmió en esta casa la Reina Ntra. Sra. D.ª Mariana de Neoburgo, mujer del rey Ntro. Sr. D. Carlos 2º, viniendo de la Coruña en Romería a Ntro. Santo Apóstol Santiago. Siendo dueños de esta Casa D. Antl. Mosquera Pimentel Riva de Neira casado con D.ª Baltasara Antonia de Luna Lovera y Valladares. Ad Majorem Dei Gloriam.
Actualmente o pazo pertence a unha orde relixiosa, á que lle foi doado. Conserva os escudos dos Mosquera Pimentel e dos Enríquez Novoa e a antiga capela cunha torre pequena máis moderna.

O pazo do Peñasco está na parroquia de Abellá. Foi construído no século XVII por Pedro Vázquez Vaamonde, pero foi reconstruído recentemente. Ten un escudo timbrado coa cruz de Malta e catro cuarteis: o «M» dos Montenegro, os escaques dos Bermúdez, a cabeza de lobo dos Moscoso e un castelo.

Outras casas grandes son a casa do Fogueteiro (Aiazo), casa de Botana (Cimadevila) e a casa do Cruceiro (Añá).

O museo etnográfico de Frades reúne útiles e ferramentas tradicionais do campo e do fogar.

Patrimonio relixioso |

Na igrexa de Céltigos apareceu unha pedra cunha inscrición do ano 969, facendo referencia á fundación dunha basílica e da casa de San Xulián. A pedra servía de perpiaño no arco de entrada ao presbiterio.

A igrexa de Papucín conserva a estrutura románica, pero foi reconstruída. No testeiro da ábsida ten un pequeno escudo incrustado. Está situada preto do casal de Quintá de Arriba.

A igrexa de Gafoi conserva unha porta románica, con dous pares de columnas, tímpano liso e arquivolta exterior xadrezada. No chan do adro hai unha cruz inscrita nun círculo, procedente do templo medieval.

A ermida de San Nicolás está no alto do monte do mesmo nome. En Moar está a ermida de San Roque, rodeada dunha fraga. En San Amaro está a ermida da Madalena, con dúas pedras con inscricións sobre a porta relativas á súa construción en 1668.

Galería de imaxes |

• 
  

  

  
  

  
  

  Casa do concello.
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  Estrada principal de Ponte Carreira, parroquia de Gafoi.
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  Estatua en homenaxe á muller rural, parroquia de Gafoi.
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  Detalle da anterior estatua.
  

  
  

  
  

Parroquias |

Lugares de Frades |

Para unha lista completa de todos os lugares do concello de Frades vexa: Lugares de Frades.

Notas |

Véxase tamén |

Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría:  Frades

v c e Concellos da comarca de Ordes     Cerceda Frades Mesía Ordes Oroso Tordoia Trazo

v c e Galicia  · Concellos da provincia da Coruña Abegondo Ames Aranga Ares Arteixo Arzúa A Baña Bergondo Betanzos Boimorto Boiro Boqueixón Brión Cabana de Bergantiños Cabanas Camariñas Cambre A Capela Carballo Cariño Carnota Carral Cedeira Cee Cerceda Cerdido Coirós Corcubión Coristanco A Coruña Culleredo Curtis Dodro Dumbría Fene Ferrol Fisterra Frades Irixoa A Laracha Laxe Lousame Malpica de Bergantiños Mañón Mazaricos Melide Mesía Miño Moeche Monfero Mugardos Muros Muxía Narón Neda Negreira Noia Oleiros Ordes Oroso Ortigueira Outes Oza-Cesuras Paderne Padrón O Pino A Pobra do Caramiñal Ponteceso Pontedeume As Pontes de García Rodríguez Porto do Son Rianxo Ribeira Rois Sada San Sadurniño Santa Comba Santiago de Compostela Santiso Sobrado As Somozas Teo Toques Tordoia Touro Trazo Val do Dubra Valdoviño Vedra Vilarmaior Vilasantar Vimianzo Zas