Coordenadas: 43°13′00″N 8°10′59″O / 43.21667, -8.18306

Oza-Cesuras
---
Casa do Concello (sede de Oza dos Ríos).
Situación
Xentilicio[1]	ocesurán/ocesurá
Xeografía
Provincia	Provincia da Coruña
Comarca	Comarca de Betanzos
Poboación	5.155 hab. (2018)
Área	151,8 km²
Densidade	33,96 hab./km²
Entidades de poboación	25 parroquias
Capital do concello	Oza
Política (2015)
Alcalde	José Pablo González Cacheiro (Presidente[2])
Concelleiros	BNG: 1 PPdeG: 9 PSdeG-PSOE: 3
Eleccións municipais en Oza-Cesuras
Uso do galego[3] (2001)
Galegofalantes	97,5%
Na rede
http://www.concellodeozacesuras.es
v c e

Oza-Cesuras é un concello da provincia da Coruña, pertencente á comarca de Betanzos creado o 6 de xuño de 2013 a partir da fusión dos concellos de Oza dos Ríos e Cesuras.^[4] Segundo o IGE o 1 de xaneiro de 2018 tiña 5155 habitantes.

Xeografía |

Situación |

O Concello de Oza-Cesuras ten unha superficie de 151,8 km² e abrangue 25 parroquias. Está na comarca de Betanzos e limita ó norte con Betanzos e Coirós, ó sur con Curtis, Mesía e Vilasantar, ó leste con Aranga e ó oeste con Abegondo.

Orografía |

O concello está na zona de baixada entre a meseta de Curtis e os vales dos ríos Mendo e Mero e Mandeo. O Mendo e o Mandeo descorren desde a parte central e sur do concello ata a súa case chegada á ría de Betanzos. Nese comezo, no sur, é onde están as maiores altitudes: alí están os montes da Tieira, do Lago, da Pena Moura ou do Brueiro, que están arredor dos 540 metros. O Mero descorre polo noroeste do concello e forma un amplo val lindando con Abegondo. No comezo desta parte as altitudes son de 450 metros e descenden dun xeito acusado ata o Mero. Ao comezo dos afluentes dos tres ríos, en especial no centro sur, as zonas do relevo son accidentado e os vales profundos. Como exemplo, destacan as pendentes dos vales de Filgueira de Barranca.

De leste a oeste as pendentes diminúen. A zona leste, como os arredores de Rodeiro, son unha zona alta chá, e orograficamente está ligada á comarca da Terra Chá. As zonas máis centrais do concello son zonas de baixadas acusadas e de vales encaixados. Por último, a zona oeste é de pendentes máis suaves.

Hidrografía |

Fervenza do Mendo.

O Mero, que nace na Tieira, Borrifáns, vai cara ao sur, servindo de límite natural polo oeste con Abegondo.

O río Mendo nace nas proximidades da Illana, Curtis, e percorre o concello desde Filgueira de Barranca. Ao seu paso por Bragade recibe o nome de río da Forcada.

O río Corbeiro, afluente do Mero, nace nos Leiros e Castelo en Dordaño. O río de Fornelos, afluente do Mendo, nace nos altos de Trasanquelos. Máis ao norte están o río Miñatos e o río Mendo, os seus cursos altos. Descorren por territorio de ribeira e bocarribeira.

Clima |

O clima é de tipo atlántico húmido, sendo a temperatura media anual de 12 °C e as precipitacións de 850 a 1750 mm./ano.

Demografía |

Para os históricos de poboación anteriores a 2012 véxase as páxinas do Concello de Oza dos Ríos e o Concello de Cesuras.

Evolución da poboación
	Censo Total	5.275 (2014)
	Menores de 15 anos	438 (8.30 %)
	Entre 15 e 64 anos	3.058 (57.97 %)
	Maiores de 65 anos	1.779 (33,72 %)

Historia |

Fusión Oza-Cesuras |

En marzo de 2012 iniciouse un proceso de fusión dos concellos de Oza dos Ríos e de Cesuras^[5]. O 11 de xaneiro de 2013 os dous concellos aprobaron a fusión nos respectivos plenos da corporación municipal^[6]. O 22 de febreiro a Deputación da Coruña e o 6 de xuño de 2013 a Xunta de Galicia aprobaron o decreto da fusión dos concellos Oza dos Ríos e Cesuras polo que se crea o concello de Oza-Cesuras^[7].

No 2013 o deseñador betanceiro Luís Galán creou a nova bandeira do concello que presenta a fusión, en cor vermella, de dúas cruces, as das igrexas de San Xiao de Mandaio (Cesuras) e San Pedro de Porzomillos (Oza dos Ríos)^[8].

Cultura |

Toponimia |

Co acordo de fusión dos dous concellos estableceuse o nome de "Oza-Cesuras", froito da unión dos topónimos de Oza, Oza e Cesuras, Dordaño, e que foran lugares que deran nome aos concellos. Os xentilicios de Cesuras eran cesurán/cesurá e o de Oza dos Ríos tíñase indicado que ocense. As posibilidades, non fixadas, do novo xentilicio serían "ozacesurán" ou "ocesurán".^[9]

Patrimonio |

Patrimonio arqueolóxico |

Non concello hai máis de 50 mámoas catalogadas en máis de 9 conxuntos, especialmente nas zonas máis elevadas. Algúns destes son:^[10][11]

• 2 túmulos no Brueiro, Rodeiro.


• 13 túmulos no Monte do Gato en Pena Moura, Rodeiro.


• 4 túmulos en "Mazarelas I" e 1 túmulos en "Mazarelas II" en Mazarelas, Rodeiro.


• 1 mámoa en Belén, Rodeiro.


• 4 mámoas no Cerro Martín en Martín, Rodeiro.


• 5 túmulos das Medoñas en Martín, Rodeiro.


• 1 túmulo de Codeseiras en Muruxeses, Rodeiro.


• 3 túmulos en Sexelle, Rodeiro.


• 2 túmulo dos Castros en Patarelos, Salto.

Os castros catalogados son^[10][11]:

Castro de Muruxeses.

• Monte do Castro en Bandoxa.


• A Medorra do Castro, Castro de Borrifáns, Borrifáns.


• Castro de Vilar de Corna en Castro, Carres.


• Castro de Baiuca en Baiuca, Carres.


• Castro de monte da Croa en Cis.


• Castro de Callobre en Callobre, Cuíña.


• Castro de Cesuras, Chá do Castro en Cesuras, Dordaño.


• Torre de Mira en Castelo, Dordaño.


• Castro de Castelo en Casas do Castro, Dordaño.


• Castro de Braña na Braña, Filgueira de Traba.


• Castro nas Croas en Oza.


• Castro de Carraceda en Carraceda, Oza.


• Castro na Torre no Pazo, Oza.


• Castro de Parada en Parada, Parada.


• Castro no Castrillón en Porzomillos, Porzomillos.


• Coto de Mondoi en Pena, Mondoi, Porzomillos.


• 
  Castro de Pereirales en Rodeiro.


• As Casiñas de Coterras en Rodeiro.


• 
  Castro de Muruxeses en Muruxeses, Rodeiro.


• Os Castros, Mina de Patarelos en Patarelos, Salto.


• Castro de Cabreira en Cabreira, Trasanquelos.


• Castro de Ares, A Roda en Castro de Ares, Trasanquelos.


• Castro de Santalla, Castro de Probaos en Santaia, Probaos.

Existe ademais unha lápida sepulcral en Belén, Rodeiro.^[10]

O sitio arqueolóxico romano "Forno do Lopo", agora abandonado, descubriuse nos anos 1970 e coñécese que foi un forno cerámico datado despois do século III.^[10]

Patrimonio arquitectónico |

Os casaríos e pazos a destacar son^[10][11]:

• Torre de Regueira "A Casa do Cortes", na Regueira de Arriba en Filgueira de Traba.


• Pazo de Filgueira, no Pazo en Filgueira de Traba.


• Pazo de Loureda, nos Currás, Loureda.


• Pazo de Santa Cruz de Mondoi.


• Pazo de Anxoi en Anxoi, Porzomillos.


• Pazo de Paio en Paio, Oza.


• Pazo de Oza, Oza.


• Casarío Forte do castro, Oza.


• Pazo de Vilavide, Trasanquelos.


• Casaríos Fonte de Pratas, Táboas, Salto.


• Casaríos de Dona Isaura, no Castileiro, Salto.


• Casaríos do Pino.


• Casaríos das Palmeiras, Táboas, Salto.


• Casa Grande de Chá, Carres.


• Casa Grande de Canedos, Borrifáns.


• A Casa do Fernando, Dordaño.


• Casa do Pazo, nas Sanches, Paderne.

Nos ríos do concello hai varios muíños de interese. En Soxal está situado o muíño de Forcada, restaurado. Máis abaixo está o encoro de Buxía e o muíño de Delgado, e en Trasanquelos o muíño de Buxía.

As pontes a destacar son^[10][11]:

• Ponte de Roibeira en Mondoi.


• Ponte do río Mero en Seixeda, Cutián,


• Ponte na Rexidoira en Filgueira de Barranca.

Patrimonio relixioso |

No concello están as seguintes igrexas e mosteiros^[10][11]:

Existen as ermidas e capelas de^[10][11]:

Entre os cruceiros están^[10][11]:

Hai casas reitorais en^[10][11]:

Administración |

Até as eleccións municipais de 2015, o concello estivo rexido por unha comisión xestora de 13 membros designada pola Xunta de Galicia^[12]. A ela pertencen os anteriores alcaldes de Oza dos Ríos, José Pablo González Cacheiro, e máis o de Cesuras, Julián Lucas Ramírez.

O concello ten dúas sedes que veñen sendo as antigas casas dos concellos fusionados.^[13]

Escolas, centros sociais, bibliotecas e museos |

Escolas |

Os centros educativos do concello son:

• Escola Infantil "A Galiña Azul" en Mandaio.


• CEIP Oza dos Ríos, en Oza dos Ríos.^[14]


• CEIP Forte Bragade, Cesuras, Dordaño.^[15]

Centros sociais, bibliotecas e museos |

Os centros culturais do concello son:

• Centro Cultural e biblioteca na antiga "casa do médico".


• Casa museo etnográfico, no Forte, Bragade.

Os principais centros deportivos son os:

• Campos de fútbol de Quintela, Porzomillos e Reboredo.


• Complexo deportivo Castiñeiro.

Etnografía |

Festas e romarías |

• Nosa Señora dos Miragres en Bandoxa, o último fin de semana de setembro.^[16]


• Santísimo Sacramento en Cis, o 19 e 20 de agosto.^[16]


• San Antón de Cuíña, en Callobre, Cuíña en xuño.^[16]


• Nosa Señora de Cutián, pola Santa María do 15 de agosto.^[16]


• Nosa Señora do Carme en Oza, do 7 ao 9 de xullo.^[16]


• Santa Lucía en Oza o 13 de decembro.^[16]


• Nosa Señora de Belén en Rodeiro, o 21 e 22 de setembro.^[16]


• Santa Mariña o 14 de agosto.^[17]


• San Mamede en Bragade o 11 de outubro.^[17]


• Romaría Galega o Sanatorio no parque do Sanatorio o primeiro domingo de agosto.^[17]

Espazos naturais |

Oza-Cesuras está dentro da zona especial conservación do Betanzos - Mandeo e dentro da Reserva da biosfera As Mariñas Coruñesas e Terras do Mandeo.

No concello hai declaradas as seguintes árbores senlleiras:

• 
  Sobreira de Mondoi


• 
  Sobreira de Porzomillos


• 
  Piñeiro en San Pedro de Oza

Economía |

O concello ten a súa base económica no sector gandeiro, agrícola e forestal. Está comunicado coa A-6 e estrutúrao de norte a sur a estrada comarcal AC-840, ente Betanzos e Agolada. Conta ademais cunha vía férrea, a que pasa de Lugo á Coruña e que ten estación en Cesuras, Oza e Piñoi. Oza-Cesuras fai de nó de comunicacións entre a costa e os concellos do interior, existe un importante sector de servizos.

Galería de imaxes |

• 
  

  

  
  

  
  

  Estación do ferrocarril
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  Ponte do ferrocarril
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  Sanatorio de tuberculosos, en ruínas, no Paraxón, Bragade.
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  Sanatorio de tuberculosos, en ruínas, no Paraxón, Bragade.
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  Bandeira con nome Oza-Cesuras.
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  Cartel nunha parada de autobús.
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  Bandeira de Oza-Cesuras na Regueira.
  

  
  

  
  

Parroquias |

Lugares de Oza-Cesuras |

• Para unha lista completa vexa lugares de Oza-Cesuras.

Notas |

Véxase tamén |

Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría:  Oza-Cesuras

v c e Concellos da comarca de Betanzos     Aranga Betanzos Coirós Curtis Irixoa Miño Oza-Cesuras Paderne Vilarmaior Vilasantar

v c e Galicia  · Concellos da provincia da Coruña Abegondo Ames Aranga Ares Arteixo Arzúa A Baña Bergondo Betanzos Boimorto Boiro Boqueixón Brión Cabana de Bergantiños Cabanas Camariñas Cambre A Capela Carballo Cariño Carnota Carral Cedeira Cee Cerceda Cerdido Coirós Corcubión Coristanco A Coruña Culleredo Curtis Dodro Dumbría Fene Ferrol Fisterra Frades Irixoa A Laracha Laxe Lousame Malpica de Bergantiños Mañón Mazaricos Melide Mesía Miño Moeche Monfero Mugardos Muros Muxía Narón Neda Negreira Noia Oleiros Ordes Oroso Ortigueira Outes Oza-Cesuras Paderne Padrón O Pino A Pobra do Caramiñal Ponteceso Pontedeume As Pontes de García Rodríguez Porto do Son Rianxo Ribeira Rois Sada San Sadurniño Santa Comba Santiago de Compostela Santiso Sobrado As Somozas Teo Toques Tordoia Touro Trazo Val do Dubra Valdoviño Vedra Vilarmaior Vilasantar Vimianzo Zas