Coordenadas: 43°17′7″N 08°10′28″O / 43.28528, -8.17444

Paderne
---
Casa do concello.
Situación
Xentilicio[1]	padernés (non oficial)
Xeografía
Provincia	Provincia da Coruña
Comarca	Comarca de Betanzos
Poboación	2.419 hab. (2018)
Área	39,8 km²
Densidade	60,78 hab./km²
Entidades de poboación	61 (9 parroquias)
Capital do concello	Consistorio
Política (2015)
Alcalde	César Longo Queijo (PSdeG-PSOE)
Concelleiros	BNG: 1 PPdeG: 4 PSdeG-PSOE: 6
Eleccións municipais en Paderne
Uso do galego[2] (2011)
Galegofalantes	48,07%
Na rede
www.concellodepaderne.com
correo@paderne.dicoruna.es
v c e

Paderne é un concello da provincia da Coruña, pertencente á comarca de Betanzos. Segundo o IGE en 2014 tiña 2.502 habitantes (2.672 no 2009, 2.735 no 2006, 2.715 no 2005, 2.689 en 2004, 2.680 en 2003). Ten unha superficie de 39,8 km².

Demografía |

Xeografía |

O concello de Paderne ten 39,8 km², e abrangue 9 parroquias con 61 entidades de poboación. A capital é Consistorio, núcleo da parroquia de Paderne. O municipio limita con Miño, Bergondo, Betanzos, Coirós e Irixoa.

A principal vía de comunicación é a N-VI, que no seu tramo Betanzos-Ferrol discorre á beira da ría.

A zona ten un clima oceánico húmido, con precipitacións abundantes e temperaturas medias entre 9 °C e 18 °C.

O concello está atravesado polo río Mandeo e o río Lambre. Entre os seus montes destacan o Pico do Feal (409 m, en Vilamourel), Monte Petón (338 m), O Penedo (319 m), Monte do Castro (288 m, en Vigo), Esperela (271 m, en Vigo), Alto de Velouzás (222 m), Montes do Pereirón (200 m), As Poceiras (192 m, en Velouzás) e o Monte da Croa (en Obre).

A praia da Xurela está situada no lugar de Insua (Viñas). Está en plena desembocadura da ría, estivo tradicionalmente adicada á pesca (recibe o seu nome polo xurelo) e o marisqueo. Nela recollíase berberecho, longueirón, mexillón, mincha e ameixa. As algas coñecidas como marmulo eran recollidas para fertilizante e como remedio para algunhas doenzas. A praia da Abeleira, á que se accede pola Ponte do Porco, está situada na desembocadura do río Lambre, e coa marea baixa queda unida á anterior. Até a década de 1950 nela construíanse pequenas embarcacións. Ten unha pequena fonte na que se recollía auga e se lavaba a roupa.

Historia |

O topónimo do concello provén do xenitivo latino Paterni, que faría alusión ó propietario das terras. Paternus é relativo ó pai, indicando non só paternidade física, senón tamén a función social do xefe de familia. O escudo municipal inclúe unha ponte cun porco bravo no medio e a cada extremo unha cuncha de vieira, símbolo de peregrinos, que fai referencia ó paso da vía inglesa do camiño de Santiago.

No alto do monte de San Antón, xunto á ermida de San Cosme, hai unha necrópole con varias mámoas e dolmens. Hai restos de cinco poboados castrexos: Castro da Croa (Obre), Castro do Monte do Castelo (Areas, Adragonte), Castro de Insua (Alto de Tixoso, lugar de Insua, Viñas), Castro de San Mamede (San Xulián de Vigo) e Castro de Montecelo.

Na igrexa de Paderne foi atopado o 13 de maio de 1964 un ídolo fálico prerromano, conservado actualmente no Museo Arqueolóxico da Coruña. Na parte traseira da igrexa parroquial de Santiago de Adragonte hai un sartego antropomorfo anterior ó século XIII.

Durante a idade media esta zona dependía dos Andrade Fernán Pérez de Andrade, O Boo mandou construír no século XIV a Ponte do Porco, sobre o río Lambre, para comunicar Pontedeume e Betanzos. En 1445 Xoán de Guende fundou en Souto (parroquia de Chantada) o Hospital de Guende, para acoller os peregrinos. Segundo deixou escrito Frei Martín Sarmiento trala súa viaxe en 1745, o hospital foi abandonado en 1720 ao non cumpriren os herdeiros de Xoán de Guende coas obrigas que lles correspondían. En 1779 a zona da ponte foi visitada polo presidente dos Estados Unidos John Adams ^{[Cómpre referencia]}.

Río Lambre arriba consérvanse os restos de varios muíños, coñecidos como muíños da Misericordia, muíños do Rei, ou muíños de Bermúdez. Foron construídos no século XVIII para o Arsenal de Ferrol, e restaurados cara a 1845. As construcións forman un rectángulo alongado, con 16 ollos.

Preto da igrexa de Velouzás celebrouse a Feira do 27, entre comezos do século XIX e a década de 1930. Acadou o seu máximo apoxeo na época de 1825, e deixou de celebrarse coa apertura da estrada cara a Betanzos.

Trala caída do antigo réxime e logo da división territorial de España en 1833, o concello de Paderne naceu como tal en 1835. Anteriormente as parroquias pertenceran a tres xurisdicións distintas. En 1831 figuraba o actual municipio dividido en dous: o de Vigo e o de Quintas. En 1842 estivo a piques de ser absorbido por Betanzos.

O 16 de abril de 1943 inaugurouse a Ponte do Pedrido, deseñada por Eduardo Torroja Miret substituíndo o servizo de pasaxe que funcionou até entón.

A casa consistorial foi rematada en 1927, sendo alcalde José María Pérez González. Fixéronse varias reformas, a última delas en 2001 sendo alcalde César Longo Queijo.

Política municipal |

Histórico de alcaldes do concello:

• Blas Bretón ( - 1864)


• Genaro Martínez (1864 - 1865)


• Antonio Vázquez (1865 - 1868)


• Agustín Riveira (1868 - 1871)


• Antonio Vázquez (1871 - 1874)


• Francisco Doporto Cortés (1874 - 1876)


• Jacobo Cortés Picado (1876 - 1878)


• Julián López (1878 - 1880)


• Vicente Cal Pérez (1880 - 1882)


• Pedro Faraldo Freire (1882 - 1884)


• Antonio Amado Vázquez (1884 - 1885)


• Francisco Miño Castelos (1885 - 1898)


• José María Pérez González (1899 - 1923)


• Pedro González Pérez (1923 - 1924)


• Domingo Río Otero (1924)


• Tomás Varela López (1924 - 1927)


• Gabriel García Novo (1927 - 1931)


• Eduardo Monteiro Fraga (1931 - 1935)


• Gumersindo Couce Domínguez (1935 - 1939)


• Benito Saya Crespo (1939 - 1944)


• Fabián Sánchez Crespo (1944 - 1946)


• Antonio Bonome Panete (1946 - 1952)


• Segundo Alonso Romero (1952 - 1958)


• Francisco Bonome Dapena (1958 - 1979)


• Antonio Penas Sánchez (1979 - 1986)


• José Luis Pico Espiñeira (1986 - 1995)


• José Abrodos López (1995 - 1996)


• José Luis Pico Espiñeira (1996 - 1999)


• 
  César Longo Queijo (1999)

Galería de imaxes |

• 
  

  

  
  

  
  

  Cruceiro de Souto.
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  Igrexa de San Pantaleón das Viñas.
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  Igrexa parroquial de Paderne.
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  Festa do viño Branco lexítimo en Paderne, en 2015.
  

  
  

  
  

Parroquias |

Lugares de Paderne |

Para unha lista completa de todos os lugares do concello de Paderne vexa: Lugares de Paderne.

Notas |

Véxase tamén |

Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría:  Paderne

v c e Concellos da comarca de Betanzos     Aranga Betanzos Coirós Curtis Irixoa Miño Oza-Cesuras Paderne Vilarmaior Vilasantar

v c e Galicia  · Concellos da provincia da Coruña Abegondo Ames Aranga Ares Arteixo Arzúa A Baña Bergondo Betanzos Boimorto Boiro Boqueixón Brión Cabana de Bergantiños Cabanas Camariñas Cambre A Capela Carballo Cariño Carnota Carral Cedeira Cee Cerceda Cerdido Coirós Corcubión Coristanco A Coruña Culleredo Curtis Dodro Dumbría Fene Ferrol Fisterra Frades Irixoa A Laracha Laxe Lousame Malpica de Bergantiños Mañón Mazaricos Melide Mesía Miño Moeche Monfero Mugardos Muros Muxía Narón Neda Negreira Noia Oleiros Ordes Oroso Ortigueira Outes Oza-Cesuras Paderne Padrón O Pino A Pobra do Caramiñal Ponteceso Pontedeume As Pontes de García Rodríguez Porto do Son Rianxo Ribeira Rois Sada San Sadurniño Santa Comba Santiago de Compostela Santiso Sobrado As Somozas Teo Toques Tordoia Touro Trazo Val do Dubra Valdoviño Vedra Vilarmaior Vilasantar Vimianzo Zas

Este artigo sobre concellos de Galicia é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.  Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír.