Coordenadas: 42°39′N 8°49′O / 42.650, -8.817

Rianxo
---
Panorámica da vila.
Situación
Xentilicio[1]	rianxeiro/-a
Xeografía
Provincia	Provincia da Coruña
Comarca	Comarca do Barbanza
Poboación	11.104 hab. (2018)
Área	58,8 km²
Densidade	188,84 hab./km²
Entidades de poboación	6 parroquias
Capital do concello	Rianxo
Política (2015)
Alcalde	Adolfo Muíños (BNG)
Concelleiros	BNG: 6 PPdeG: 5 PSdeG-PSOE: 4 Outros: Rianxo en Común 2
Eleccións municipais en Rianxo
Uso do galego[2] (2011)
Galegofalantes	85,73%
Na rede
rianxo.gal
info@concelloderianxo.gal
v c e

Rianxo é un concello da provincia da Coruña, pertencente á comarca da Barbanza. Linda ó norte cos municipios de Lousame e Rois, ó oeste con Boiro, ó leste con Dodro e Catoira a través da ponte sobre o río Ulla, e ó sur coa ría de Arousa. Sitúase a menos de 50 km de Santiago de Compostela e a 150 km da capital de provincia galega máis distante: Ourense.

Segundo o IGE no 2015 tiña unha poboación de 11.386 habitantes ^[3](11.729 en 2012, 11.780 en 2011, 11.826 en 2010), o que o converte no terceiro concello en poboación da comarca, despois de Ribeira e Boiro. O concello posúe unha densidade de poboación de 197,24 hab./km², e unha superficie de 58,8 km².

O seu xentilicio é rianxeiro/rianxeira.

Xeografía |

Situación |

O concello de Rianxo atópase na marxe dereita do río Ulla e da ría de Arousa, a uns 50 km de Compostela. Rianxo fai fronteira polo norte cos concellos de Lousame e Rois; polo sur coa ría de Arousa, que o separa da provincia de Pontevedra; polo leste cos concellos de Dodro e Catoira (separada do territorio rianxeiro polo río Ulla), e polo oeste co concello de Boiro.

Demografía |

Cultura |

Orixinarios da vila son personaxes de tanto peso na cultura galega coma Castelao, Manuel Antonio ou Rafael Dieste, entre outros.

Toponimia |

O topónimo de Rianxo provén seguramente do latín rivus angulus, «a curvatura do río» (Rivu(m) Ángulu(m) > Riv'ang'lo > Rianxo) dada a forma que describe a ría ao seu paso pola vila. Porén, tamén se especula con que provén de rivus amplus, «río ancho».

Patrimonio |

A vila de Rianxo destaca polo seu atractivo turístico e cultural. Na parroquia do Araño atópase o meirande hórreo de toda Galicia^[4], en canto a lonxitude (36,75 metros a cámara e 37,05 m o celeiro) e capacidade (cámara 109,31 m³, celeiro 59,09 m³). No tocante ao seu atractivo paisaxístico a vila destaca polo esteiro do Ulla, as súas praias e os miradores do Castro Barbudo, do Monte Pena e do Pico Muralla, dende o que se pode ver as torres da catedral de Santiago de Compostela e incluso as Illas Cíes, na bocana da Ría de Vigo, e aínda máis alá, ata preto da costa portuguesa. Rianxo tamén destaca polo seu patrimonio arqueolóxico e cultural. Na vila atópanse númerosas mámoas como Os Campiños; petróglifos, na actualidade están catalogadas 59 estacións rupestres no concello; castros como o do Castriño, o das Sercas ou o de Traba; ademais de igrexas, capelas, ermidas, pazos, hórreos e os máis de 188 cruceiros catalogados na vila^[5].

Etnografía |

Festas e celebracións |

• Festa da Guadalupe

Folclore |

Ademais de polas súas paisaxes e patrimonio, Rianxo tamén é coñecida por A Rianxeira, canción popular galega, convertida nun dos símbolos culturais de Galicia e particularmente representativa do colectivo dos emigrantes popularizada por emigrantes rianxeiros no exterior.

Rianxo na literatura popular |

Cantigueiro

• 
  A aldeia da Atalaia/ rodeada de loureiros/ non a pasean casados/ que a pasean solteiros ^[6].


• 
  Aí vén o maio/ pola punta de Rianxo,/ vén a patadas/ co fillo do Macanxo ^[7].


• 
  Alá vén Nosa Señora/ andando pola ribeira,/ trai as perniñas ó aire,/ parece unha rianxeira ^[8].


• 
  Araño, meu Arañiño/ Na parroquia do Araño/ teño todo o meu cariño ^[9].


• 
  As miniñas de Rianxo/ pagan as rendas ó cuco,/ eu como son rianxeira/ ¡tócalle o pito, Farruco! ^[10][11].


• 
  As mociñas do Araño/ mentras os máis van á misa,/ quedan na corte coas vacas/ rillando palla maísa.


• 
  Cando veño do axexo,/ cando vou para a luzada/ quérote ver rianxeira/ sempre no muelle sentada ^[12].


• 
  De Rianxo, miña nai,/ de Rianxo para Noia,/ de Rianxo, miña nai,/ que se fai a festa toda ^[13].


• 
  Deprendéronme a cantar/ as neniñas de Rianxo,/ deprendéronme a cantar/ indo polo mar abaixo ^[14].


• 
  En Somoza nace o sol,/ na Marquesa nace a lúa,/ na aldea da Atalaia/ nace a estrela da fortuna ^[15].


• 
  Eu caseime no Araño/ co fillo dun arañón,/ pensando que non pasaba fame/ o forno da miña sogra cría silvas no verán.


• 
  Eu de onde estou ben vexo/ as rabizas en Teaio,/ tamén vexo os meus amores/ na arrechán de Araño ^[16].


• 
  Para bailar e cantar/ xa Rianxo ten a sona,/ para rapazas bonitas/ vivan as de Taragoña ^[17].


• 
  Quérenme as nenas de eiquí/ e as da banda de Leiro,/ se me collen en Rianxo/ berraranme en Abanqueiro ^[18].


• 
  Señor San Bartolomeu/ feito de pau de laranxo/ quen che mandou dar pintura/ foi o cura de Rianxo ^[19].


• 
  Señor San Bartolomeu/ feito de pau de sanguiño/ líbrame, santo bendito/ do lobo de Rianxiño ^[20].


• 
  Señor San Bartolomeu/ que estás no medio da Ría,/ dunha banda tes Rianxo/ e doutra Vilagarcía ^[21].


• 
  Si o río de Te/ fora de coñá/ máis de catro mozos/ irían alá ^[22].


• 
  Teño un amor en Rianxo/ outro en Vilagarcía./ Para ver os meus amores/ teño que cruza-la ría.

Economía |

Na vila de Rianxo o sector predominante é o primario no que destacan principalmente a pesca de baixura (sobre todo da sardiña e da xouba), o marisqueo (do berberecho e da ameixa), e o cultivo do mexillón, existindo tamén outras actividades como a agricultura, a explotación forestal e a gandería. A maior presenza industrial é a conserveira. Nos últimos anos produciuse un notable incremento do turismo que influíu notable e positivamente na economía da vila, chegando nos meses estivais case a duplicarse a poboación. En Rianxo existe unha grande oferta de festas variadas, actos culturais e actividades deportivas^[23].

Política e goberno |

Casa do concello

Adolfo Muíños (BNG) é o alcalde de Rianxo dende xuño de 2011, cando accedeu ao posto tras as eleccións do 22 de maio de 2011^[24]. Nas eleccións municipais do 2007, cun 63,77% de participación, o PSdG-PSOE foi o partido máis votado con 3.540 votos (49,73 %), obtendo así a maioría absoluta con 9 edís; o BNG foi a segunda candidatura máis votada con 1.737 sufraxios (24,40%) e 4 concelleiros, seguido polo PP con 1.725 apoios (24,23%) e 4 representantes^[25].

Cidades irmandadas |

• 
  Requeixo (Zamora).^[30]


• 
  Padrón (A Coruña).^[31]

Galería de imaxes |

Vexa o artigo principal en: Galería de imaxes de Rianxo

Vila de Rianxo

• 
  

  

  
  

  
  

  Concello
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  Pazo do Martelo
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  Casa na que viviu Castelao
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  Parque e fonte
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  Club náutico de Rianxo
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  Igrexa de Santa Comba
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  Fonte
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  Cruceiro
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  Monumento a Rafael Dieste nado en Rianxo
  

  
  

  
  

Notas |

Véxase tamén |

Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría:  Rianxo

Bibliografía |

• 
  BOUZA BREY, Fermín: "Cantigas populares da Arousa", en Arquivos do Seminario de Estudos Galegos III, 1929, 153-204 [en facsímile II].


• 
  LEMA BOUZAS, Lino (compilador): Ditos e cantigas mariñeiras. I Encontro de embarcacións tradicionais, Galicia 1993.


• 
  PÉREZ BALLESTEROS, José: Cancionero popular gallego y en particular de la provincia de la Coruña. 1885-1886; reed. facs. Akal, Madrid 1979.

Outros artigos |

• Lugares de Rianxo

Ligazóns externas |

• Páxina web do concello


• Páxina web do concello


• Páxina web de turismo do concello


• 
  Rianxo en OpenStreetMap.

v c e Concellos da comarca da Barbanza     Boiro A Pobra do Caramiñal Rianxo Ribeira

v c e Galicia  · Concellos da provincia da Coruña Abegondo Ames Aranga Ares Arteixo Arzúa A Baña Bergondo Betanzos Boimorto Boiro Boqueixón Brión Cabana de Bergantiños Cabanas Camariñas Cambre A Capela Carballo Cariño Carnota Carral Cedeira Cee Cerceda Cerdido Coirós Corcubión Coristanco A Coruña Culleredo Curtis Dodro Dumbría Fene Ferrol Fisterra Frades Irixoa A Laracha Laxe Lousame Malpica de Bergantiños Mañón Mazaricos Melide Mesía Miño Moeche Monfero Mugardos Muros Muxía Narón Neda Negreira Noia Oleiros Ordes Oroso Ortigueira Outes Oza-Cesuras Paderne Padrón O Pino A Pobra do Caramiñal Ponteceso Pontedeume As Pontes de García Rodríguez Porto do Son Rianxo Ribeira Rois Sada San Sadurniño Santa Comba Santiago de Compostela Santiso Sobrado As Somozas Teo Toques Tordoia Touro Trazo Val do Dubra Valdoviño Vedra Vilarmaior Vilasantar Vimianzo Zas